Prof. Dr. Gazi Yaşargil Yüzyılın Beyin Cerrahı Hayata Veda Etti

Prof. Dr. Gazi Yaşargil Yüzyılın Beyin Cerrahı Hayata Veda Etti.
Modern nöroşirürjinin (beyin ve sinir cerrahisi) kurucusu olarak kabul edilen ve tıp dünyasında "Yüzyılın Beyin Cerrahı" olarak anılan Prof. Dr. Mahmut Gazi Yaşargil, 11 Haziran 2025'te 99 yaşında hayatını kaybetti. Bilim dünyasına yaptığı devrim niteliğindeki katkılarla tanınan Yaşargil, arkasında binlerce hekim ve kurtardığı sayısız hayat bırakarak tıp tarihine adını altın harflerle yazdırmıştır.

Hayatı ve Eğitimi:
6 Temmuz 1925'te Diyarbakır'ın Lice ilçesinde dünyaya gelen Gazi Yaşargil, babasının kaymakamlık görevi nedeniyle Türkiye'nin farklı yerlerinde bulundu. Lise eğitimini Ankara Atatürk Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1943 yılında tıp eğitimi almak üzere Almanya'daki Friedrich Schiller Üniversitesi'ne gitti. İkinci Dünya Savaşı'nın zorlu koşulları nedeniyle eğitimine İsviçre'de, Basel Üniversitesi'nde devam etti ve 1949 yılında buradan mezun oldu.

Nöroloji, psikiyatri, iç hastalıkları ve genel cerrahi alanlarındaki asistanlıklarının ardından 1953 yılında Zürih Üniversitesi Beyin Cerrahisi Kliniği'nde uzmanlık eğitimine başladı. Akademik kariyerine de burada devam eden Yaşargil, 1973 yılında Ordinaryüs Profesör unvanını alarak 1993 yılına kadar aynı kliniğin direktörlüğünü yürüttü.

Mikronöroşirürjinin Doğuşu ve Yaşargil'in Devrimi:
Prof. Dr. Gazi Yaşargil'in tıp dünyasındaki en büyük devrimi, beyin ameliyatlarında cerrahi mikroskobu kullanmaya başlaması ve "mikronöroşirürji" disiplinini kurmasıdır. 1960'lı yıllarda bu tekniği geliştirmeye başlayan Yaşargil, o güne kadar ulaşılamaz kabul edilen beyin bölgelerine güvenli bir şekilde müdahale etmeyi mümkün kıldı. Bu sayede, beyin tümörleri, anevrizmalar (damar balonlaşmaları) ve epilepsi gibi hastalıkların cerrahi tedavisinde çığır açtı.

Yaşargil sadece mikroskop kullanmakla kalmadı.Aynı zamanda bu alana özel cerrahi aletler de geliştirdi. Kendi tasarımı olan ve kızı Leyla'nın adını verdiği "Leyla Retraktörü" ve kendi adıyla anılan anevrizma klipsleri, bugün dünyanın dört bir yanındaki beyin cerrahları tarafından kullanılmaktadır. 1967 yılında gerçekleştirdiği ilk beyin bypass ameliyatı, damar tıkanıklıklarına bağlı felçlerin tedavisinde yeni bir umut kapısı araladı.

Uluslararası Başarıları ve Mirası:
Prof. Dr. Yaşargil, Zürih'te kurduğu laboratuvarda 3000'in üzerinde cerraha mikronöroşirürji eğitimi vererek, bu tekniğin dünyaya yayılmasını sağladı. 1994 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Arkansas Üniversitesi'ne davet edilen Yaşargil, burada da bir mikronöroşirürji merkezi kurarak çalışmalarına devam etti.

Başarıları sayısız ödülle taçlandırılan Yaşargil, 1999 yılında Amerikan Beyin Cerrahları Kongresi'nde "Yüzyılın Nöroşirürjiyeni" (Neurosurgeon of the Century) unvanına layık görüldü. Bu unvan, onun alanındaki rakipsiz konumunu ve tıp bilimine yaptığı eşsiz katkıyı ölümsüzleştirdi.

Emekliliğinin ardından Türkiye'ye dönen ve son yıllarını Yeditepe Üniversitesi'nde akademik ve cerrahi çalışmalarını sürdürerek geçiren Prof. Dr. Gazi Yaşargil, bilgi ve birikimini genç nesillere aktarmaya devam etti. Oxford, Pekin ve Little Rock gibi dünyanın önemli merkezlerinde adına kurulan mikrocerrahi laboratuvarları, onun bilimsel mirasının yaşatıldığının en büyük göstergeleridir.

Prof. Dr. Gazi Yaşargil, sadece bir tıp doktoru değil, aynı zamanda bilime adanmış bir ömrün, azmin ve insanlığa hizmet etme tutkusunun sembolü olarak daima hatırlanacaktır.